“ISANG 16-ANYOS NA BABAE ANG NAGTRABAHO BILANG TAGAHUGAS NG PINGGAN — HINDI NIYA ALAM, ANG SAKRIPISYO NIYA ANG MAGBABAGO SA BUHAY NILA NG KANYANG INA.”
Sa ilalim ng malabong ilaw ng maliit na karinderya sa Maynila, naroon si Liza, labing-anim na taong gulang, pawis na pawis habang naghuhugas ng mga pinggan. Gabi-gabi, maririnig ang kalansing ng mga plato na parang tugtugin ng kanyang pagod at pangarap.
Habang ang iba niyang kaedad ay nag-aayos ng uniform para sa eskwela, siya nama’y nakayuko sa lababo, may bula sa kamay at luha sa mata.
Hindi siya nagrereklamo.
Ang bawat plato na kanyang nililinis ay para sa gamot ng kanyang ina na may sakit sa baga — naiwan sa probinsya, naghihintay sa padala ni Liza buwan-buwan.
I. ANG BATA SA LABABO
“Liza, bilisan mo riyan!” sigaw ng may-ari.
“Opo, Ma’am!” sagot niya, pilit na ngumingiti.
Minsan, hindi siya nakakakain nang tama. Minsan, natutulog siyang basa pa ang kamay sa sabon. Pero sa tuwing nakakakuha siya ng sweldo, kahit kaunti lang, nagmamadali siyang pumila sa remittance center.
“Sa mama ko po ito,” sabi niya palagi sa teller, hawak-hawak ang maliit na sobre.
II. ANG MGA SULAT MULA SA BARYO
Bawat linggo, may sulat siyang natatanggap mula sa ina.
“Anak, salamat sa pinadala mo. Bumili ako ng gatas. Sana kumain ka rin nang maayos, ha?”
Binabasa niya iyon habang kumakain ng malamig na kanin. Sa bawat linya, para bang naririnig niya ang boses ng ina, malambing, may halong pag-aalala.
“Kaya ko pa ‘to, Ma.” bulong niya palagi, sabay pahid ng luha.
III. ANG BISITA
Isang gabi, habang nagliligpit ng mga plato, may pumasok na matandang babae — maayos manamit, tila may kaya.
Tahimik itong naupo at umorder ng simpleng kape.
Habang pinapanood si Liza, napansin niyang hindi ito karaniwang waitress — may kababaang-loob sa bawat kilos, may lungkot sa likod ng ngiti.
“Ilang taon ka na, hija?” tanong ng matanda.
“Labing-anim po.”
“At nagtratrabaho ka na?”
“Opo. Para po sa nanay ko.”
Tahimik ang matanda. Nang umalis ito, nag-iwan ng sobre sa lamesa. Akala ni Liza’y tip lang — pero nang buksan niya, may limang libong piso sa loob at isang maliit na papel:
“Para kay Mama mo. Mula sa isang dating anak na kagaya mo.”
IV. ANG DIINAASAHANG ARAW
Lumipas ang mga buwan. Naging mas maayos ang kalagayan ng kanyang ina dahil sa tuloy-tuloy na pagpapadala ni Liza.
Hanggang isang araw, dumating ang isang lalaking naka-barong sa karinderya.
“Ikaw ba si Liza?”
“Opo…”
“Galing ka raw sa Bohol? May naghahanap sa’yo.”
Dinala siya ng lalaki sa isang malaking bahay. Doon, sinalubong siya ng matandang babae — ang kustomer na nag-iwan ng sobre noon.
“Liza, natandaan mo pa ako?”
“Opo… kayo po ‘yung—”
“Ako ang may-ari ng chain ng restaurant na ‘to. Noon, ako rin ay mahirap. Nakita ko ang sarili ko sa’yo. Gusto kong tulungan ka.”
Hindi makapaniwala si Liza. Inalok siya ng babae ng scholarship at part-time na trabaho bilang cashier habang nag-aaral.
V. ANG PAGBABAGO
Ilang taon ang lumipas. Nagtapos si Liza bilang cum laude sa kursong Hotel and Restaurant Management. Sa graduation, hawak ng ina niya ang lumang sobre na unang pinadala ng anak — pinakaprecious niyang alaala.
Sa entablado, habang tinatawag ang pangalan ni Liza, nakangiti ang matandang babae sa likod ng audience, tahimik ngunit proud.
“Anak,” sabi ng ina, “lahat ng paghuhugas mo noon, ‘di nasayang. Kita mo, anak, malinis na ang buhay mo ngayon.”
Niyakap ni Liza ang kanyang ina, luha sa luha.
Ang dating bula sa kamay niya ay napalitan ng diploma — simbolo ng pagsisikap, sakripisyo, at pag-ibig ng anak sa kanyang ina.
Moral ng Kuwento:
Kahit anong hirap, kapag ang ginagawa mo ay mula sa puso at para sa pagmamahal, darating ang araw na gagantimpalaan ka ng tadhana.
