“NAGPANGGAP AKONG PATAY UPANG SUBUKIN ANG KATAPATAN NG KATULONG KO — PERO NANG IMULAT KO ANG AKING MGA MATA, HINDI KO INASAHANG MAKIKITA KO ‘YON.”
Si Don Emilio, isang kilalang negosyante sa Maynila, ay kilala hindi lang sa kanyang kayamanan, kundi sa pagiging mahigpit at walang tiwala kahit kanino.
Sa laki ng kanyang bahay at sa dami ng tao sa paligid, iisa lang ang palaging kasama niya sa araw-araw — si Maria, ang tahimik na kasambahay na kasama niya na sa loob ng walong taon.
Ngunit nitong mga buwan, may mga alingasngas na narinig si Don Emilio — na may mga nawawalang bagay sa kanyang silid, na baka raw may “nangungupit.”
Hindi siya naniwala noong una, pero habang tumatagal, lalo siyang nagduda.
Kaya isang araw, gumawa siya ng plano: magpapanggap siyang patay.
Ipinakalat niya ang balita na bigla siyang inatake sa puso.
Araw ng Linggo, tahimik ang buong bahay, nakahiga siya sa kama, may mga bulak sa ilong, nakatakip ng kumot hanggang dibdib — parang tunay.
Pinatigil niya ang lahat ng kasambahay, maliban kay Maria.
“Gusto kong malaman kung anong gagawin ng babaeng ‘yon kapag akala niyang wala na ako,” bulong niya sa sarili habang pinipigilan ang paghinga.
Lumipas ang isang oras.
Tahimik lang si Maria.
Narinig niya ang yabag ng tsinelas papasok sa silid.
Marahang binuksan ni Maria ang pinto — dahan-dahan, parang natatakot.
Lumapit siya sa kama, tahimik na tahimik.
Pagkatapos, naramdaman ni Don Emilio na may kamay na humaplos sa kanyang buhok.
“Sir…” bulong ni Maria, halos pabulong.
“Hindi ko alam kung paano ko kayo pasasalamatan.”
Napatigil si Don Emilio.
Hindi niya inasahang iyon ang unang maririnig niya.
Pagkatapos, narinig niyang may inilapag si Maria sa mesa.
Mula sa munting puwang ng kanyang mga mata, nakita niya ito: isang kahon ng kandila at maliit na bulaklak.
Umupo si Maria sa gilid ng kama, at nagsimulang umiyak nang tahimik.
“Pasensya na po kung minsan nakakalimutan kong ngumiti sa harap n’yo…
Pero kayo po ang dahilan kung bakit nakapagpaaral ako ng kapatid.
Kayo po ang nagbigay ng bahay sa amin.
Kayo po ang naging ama na wala kami.”
Humugot siya ng maliit na sobre mula sa bulsa.
Isinilid doon ang pera — halatang ipon niya sa loob ng maraming buwan.
“Ito po ‘yung suweldo na hindi ko pa nagagamit.
Para sa abo n’yo daw, sabi ng iba… pero ibabalik ko, kasi hindi ko kailanman kayang tanggapin na wala na kayo.”
Umiiyak si Maria, nakayuko.
At doon na hindi nakatiis si Don Emilio — iminulat niya ang mga mata.
“Maria…” mahina niyang sambit.
Napatigil ang dalaga, napasigaw sa gulat.
“Sir! Buhay po kayo?! Akala ko—”
Ngumiti si Don Emilio, kahit may luha sa mata.
“Ginawa ko ‘to para subukin kung totoo ka… Pero ako pala ang nadurog sa sarili kong pagsubok.”
Lumuhod si Maria, umiiyak.
“Sir, bakit n’yo naman po ginawa ‘yon?”
“Kasi hindi ako marunong magtiwala. Pero ngayon, alam ko na — may mga tao pa ring nagmamahal kahit walang nakakakita.”
Mula noon, nagbago si Don Emilio.
Hindi na siya ang matigas, malamig, at laging nag-aalinlangan na amo.
Ginawa niyang business partner si Maria — at sinabing kalahati ng kompanya niya ay ipapamana rito.
At tuwing may nagtatanong kung bakit, iisa lang ang sagot niya:
“Dahil minsan, noong akala ko patay na ako… siya lang ang nagdasal para mabuhay pa ako.”
