“INIWAN KO ANG ANAK KO PARA MAGKAROON SIYA NG MAGANDANG BUHAY — PERO NANG MAGTAGUMPAY SIYA, KINALIMUTAN NIYA AKO.”
Madilim ang langit nang iwan ni Luz ang kanyang anak sa harap ng isang simbahan. Isang karton lang ang nagsilbing unan ng maliit na sanggol, at sa tabi nito — isang sulat na nanginginig ang mga letra:
“Patawarin mo ako, anak. Mahal kita, pero hindi ko kayang bigyan ka ng magandang buhay. Sana balang araw, maintindihan mo.”
Umalis si Luz nang halos mabali ang puso niya. Isang ina na walang makain, walang tirahan, at walang ibang pagpipilian kundi ang isuko ang anak na siyang pinakamamahal niya.
Lumipas ang dalawampu’t dalawang taon.
Sa isang kalsada ng Maynila, nagtitinda pa rin ng tinapa si Luz. Payat na, putla, at nangingitim ang mga kamay sa paghawak ng uling. Tuwing hapon, umuupo siya sa ilalim ng puno malapit sa simbahan kung saan niya iniwan noon ang anak. Parang may pag-asang hindi na nawala.
Isang araw, habang binibilang niya ang kaunting kinita, may huminto sa harap niya — isang itim na kotse, mamahaling kotse. Bumaba ang isang binatang matangkad, naka-amerikana, at halatang mayaman.
Ngumiti ito, magalang.
“Tindera, magkano po ang tinapa?”
Hindi agad nakasagot si Luz. May kakaiba sa ngiti ng lalaki. May kung anong pamilyar sa mga mata nito.
“Lima lang po, iho,” sagot niya.
Binayaran siya ng isang libo.
“Para sa lahat,” sabi ng lalaki. “Hindi ko na kailangan ng sukli.”
Tumango lang si Luz. Pero habang papalayo ang kotse, napansin niya ang pangalan sa card na iniabot ng binata.
“Miguel Santiago — CEO, Santiago Group of Companies.”
Napahinto siya. Miguel.
Ang pangalan na siya mismo ang pumili dalawampu’t dalawang taon na ang nakalipas.
Kinabukasan, naglakas-loob si Luz pumunta sa opisina ng Santiago Group. Nakapasok siya sa lobby — magulo ang buhok, may hawak na maliit na bag, nanginginig sa kaba.
“Gusto ko lang makausap si Sir Miguel. Ako po si Luz… ang nanay niya.”
Tinignan lang siya ng receptionist, ngumisi.
“Ma’am, marami pong ganyan dito. Marami pong nagpapanggap.”
“Hindi ako nagpapanggap!” halos sumigaw si Luz. “Ako ang ina niya! Ako ang nagluwal sa kanya!”
Tinawag ng guard ang security.
“Paalisin niyo nga ‘to. Nakakaistorbo.”
Habang hinihila siya palabas, napasigaw si Luz.
“Miguel! Anak! Anak ko ‘to!”
Narinig iyon ni Miguel, na noon ay palabas ng elevator. Napalingon siya. Nakita niya si Luz — marumi, payat, umiiyak.
Ngunit sa halip na lumapit, lumingon lang siya sa guard.
“Pakisabihan na huwag nang papasukin ‘yan dito ulit.”
At umalis.
Umuulan nang gabing iyon. Nakaupo si Luz sa gilid ng kalsada, hawak ang luma niyang larawan ni Miguel noong sanggol pa ito — ang tanging alaala ng anak na kanyang isinuko.
“Anak… hindi mo ba ako natatandaan? Ako ‘to. Ako ‘yung inang nagutom, inang nagtiis, para lang mabuhay ka.”
Umiiyak siya habang niyayakap ang larawan. Hanggang sa dahan-dahan siyang bumagsak sa malamig na lupa, nilalamig at nanghihina.
Makalipas ang ilang araw, nabalitaan ni Miguel ang isang matandang babae na namatay sa tapat ng simbahan — may hawak na lumang litrato ng isang sanggol.
Hindi niya pinansin sa una, pero nang makita niya ang litrato, parang tinamaan siya ng kidlat.
Iyon ang parehong litrato na matagal nang nasa loob ng kanyang lumang baby album.
At sa likod ng litrato — ang parehong sulat na nakasulat ng pamilyar na kamay:
“Patawarin mo ako, anak. Mahal kita, pero hindi ko kayang bigyan ka ng magandang buhay. Sana balang araw, maintindihan mo.”
Tumakbo siya papunta sa morgue. Nang makita niya ang katawan ni Luz, bumagsak siya sa sahig, umiiyak.
“Inay… patawarin mo ako. Hindi ko alam… hindi ko alam na ikaw pala.”
Ngayon lang niya naramdaman ang kakulangan — lahat ng yaman, bahay, at negosyo, walang halaga. Dahil ang taong nagmahal sa kanya nang higit sa buhay… hindi na niya mababawi.
Makalipas ang ilang taon, sa parehong lugar kung saan nagtitinda dati si Luz, may maliit na kariton ng tinapa na may nakasulat sa kahon:
“Tinapa ni Luz — Para sa mga Anak na Hindi Nakakalimot.”
Si Miguel mismo ang nagtitinda tuwing Linggo. Hindi na bilang CEO, kundi bilang anak na nagbabayad ng utang sa isang ina na nagmahal nang walang kapalit.
