“UMALIS AKO KASAMA ANG MGA MAGULANG KO, PERO SA GITNA NG DAAN… NAPAGDESISYUNAN KONG BUMALIK KAY LOLA.”
Lumaki si Mira sa piling ng kanyang Lola Nena, isang mabait at masipag na matanda na nakatira sa maliit na baryo sa Batangas. Mula pa pagkabata, siya na ang nag-alaga kay Mira—siya ang gumigising tuwing umaga, nagluluto ng tuyo at sinangag, at laging nagbabalot ng baon para sa apo niyang papasok sa eskwela.
Hindi niya kailanman naramdaman ang pagkakaroon ng mga magulang, dahil bihira silang umuwi. Ang sabi ni Lola, nagtatrabaho raw sila sa Maynila, naghahanapbuhay para sa kinabukasan ni Mira. At tuwing may padalang sulat o laruan, si Lola ang unang natutuwa.
Lumipas ang labindalawang taon. Lumaki si Mira sa payak na pamumuhay—masaya siya basta’t kasama si Lola. Ngunit isang araw, isang kotse ang huminto sa harap ng bahay.
Isang lalaki at babae ang bumaba—disente ang pananamit, halatang galing sa siyudad.
“Mira?” tawag ng babae na may ngiti sa labi.
“Ako si Mama mo… at ito si Papa mo.”
Natigilan si Mira. Hindi niya alam kung matutuwa ba siya o matatakot. Lumapit siya nang dahan-dahan.
“Mama… Papa…” mahina niyang sambit.
Niyakap siya ng dalawa. Sa likod nila, si Lola Nena ay nakatayo lang, nakangiti kahit nangingilid ang luha.
“Ang laki-laki mo na, apo…” bulong nito.
Kinabukasan, ipinahayag ng mga magulang ni Mira na isasama na nila siya sa Maynila para doon na manirahan. “Panahon na para sa mas magandang buhay,” sabi ng kanyang ama.
Ngunit sa puso ni Mira, parang may mabigat na bato. Habang nag-iimpake ng kanyang mga gamit, pinanonood siya ni Lola mula sa pintuan.
“Lola… ayos lang po ba kayo?” tanong ng bata.
“Ayos lang ako, apo. Basta’t masaya ka,” sagot ng matanda, pilit na ngumiti.
Nang dumating ang araw ng pag-alis, lumuhod si Lola sa harap ng bahay at hinaplos ang mukha ni Mira.
“Huwag mong kalimutang kumain, ha? Huwag kang magpupuyat sa pag-aaral. At kung sakaling malungkot ka, tandaan mong nandito lang si Lola.”
Hindi nakasagot si Mira. Niakap niya nang mahigpit si Lola, habang pinipigilan ang luha.
Habang umaandar ang kotse palabas ng baryo, tumingin siya sa bintana—nakita niya si Lola Nena, nakatayo pa rin sa gilid ng kalsada, hawak ang kanyang panyo at pilit na ngumingiti.
Ngunit habang lumalayo ang sasakyan, mas lalo niyang naramdaman ang kirot sa dibdib.
“Mama, Papa… pwede bang huminto muna tayo?” tanong niya, nanginginig ang tinig.
“Anak, malayo pa ang biyahe. Mamaya na lang.”
Ngunit hindi na siya nakatiis. Binuksan niya ang pinto ng kotse nang bumagal ito sa kanto at tumakbo pabalik, kahit tinatawag siya ng mga magulang niya.
“Mira! Bumalik ka dito!” sigaw ng ama.
Hindi siya lumingon. Tumakbo siya sa kalsada, habang umaagos ang luha sa kanyang pisngi.
Nang makita siya ni Lola na tumatakbo, nanlaki ang mga mata nito.
“Apo! Bakit ka bumalik?”
“Ayokong umalis, La!” sigaw ni Mira, hingal na hingal. “Dito ako masaya! Dito ako kay Lola!”
Niyakap niya si Lola nang mahigpit—yakap ng pagmamahal na walang kondisyon. Sa likod nila, huminto ang kotse. Dahan-dahang lumapit ang mga magulang ni Mira, napayuko, at natahimik sa nakita.
“Nanay… salamat sa lahat ng ginawa n’yo,” sabi ng ama ni Mira, habang pinapahid ang luha.
“Kung ‘yan ang gusto ng bata, hayaan muna natin siya rito.”
Ngumiti si Lola, bakas sa mukha ang ginhawa at pagmamahal.
“Maraming salamat, anak. Huwag kayong mag-alala, aalagaan ko pa rin siya—hangga’t kaya ko.”
At sa araw na iyon, muling napuno ng tawanan ang maliit na bahay ni Lola.
Walang marangyang buhay, walang magarang sasakyan—pero may pusong puno ng pag-ibig.
