“Ang Huling Pamana ni Tatay Ben”
Si Tatay Ben, animnapu’t tatlong taong gulang, ay isang karpinterong lumaki sa Tarlac. Mahina na ang katawan, pero matatag pa rin ang loob. Tatlong anak ang pinalaki niya mag-isa mula nang pumanaw si Aling Nena, ang kanyang asawa, sampung taon na ang nakalilipas.
Araw-araw, kahit sumasakit na ang likod at nanginginig na ang kamay, pumapasok pa rin siya sa maliit na pagawaan sa bayan. “Hangga’t kaya ko pa, magtatrabaho ako,” wika niya sa sarili. Para kay Rico, Jona, at Ella, handa siyang tiisin ang pagod.
Ngunit isang araw, bumagsak si Tatay Ben sa gitna ng trabaho. Inatake siya sa puso. Dinala siya sa ospital, at doon niya unang naramdaman ang takot—hindi dahil sa sakit, kundi dahil sa iniisip niya kung paano mabubuhay ang mga anak kapag nawala siya.
Pag-uwi mula sa ospital, tinawag niya ang tatlo.
“Anak,” sabi ni Tatay Ben, “baka hindi ko na kayo kayang tulungan nang matagal. Pero may isang bagay akong iiwan sa inyo.”
Inabot niya ang isang lumang kahon na gawa sa kahoy, may ukit na bulaklak sa ibabaw.
“’Wag niyo munang buksan hangga’t hindi ako umaalis,” sabi niya habang nakangiti. “Kapag dumating ang oras, doon niyo lang buksan.”
Lumipas ang tatlong buwan. Isang umaga, hindi na nagising si Tatay Ben. Tahimik, payapa, parang natulog lang.
Matapos ang libing, sabay-sabay nilang binuksan ang kahon. Sa loob ay may tatlong bagay:
-
Isang martilyo,
-
Isang lumang sulat,
-
At isang kuwaderno.
Binasa ni Rico ang sulat:
“Mga anak, kung nababasa niyo ito, ibig sabihin wala na ako. Huwag kayong malungkot—ang bawat kahoy ay nabubulok, pero ang bahay na itinayo ng pagmamahal ay hindi guguho.
Ang martilyong ito ay simbolo ng sipag at tiyaga. ‘Yan ang ginamit ko para itayo ang mga pangarap natin.
Ang kuwaderno—doon nakasulat ang mga disenyong ginawa ko. Pero sa likod na bahagi, may mga kwento. Basahin niyo kapag gusto niyong maalala kung gaano ko kayo kamahal.”
Binuksan ni Jona ang huling pahina ng kuwaderno. Doon, nakasulat ang mga simpleng salita:
“Ang pinakamagandang bahay ay hindi gawa sa kahoy o pako. Gawa ito sa pangarap, sakripisyo, at pagmamahalan.”
Napaluha silang tatlo. Niyakap nila ang isa’t isa habang nakatingin sa lumang martilyo—ang simbolo ng kanilang tatay, na kahit wala na, patuloy na nagtuturo sa kanila kung paano magtayo: hindi lang ng bahay, kundi ng buhay.
