ANG BATANG NANGUNGUHA NG TINAPAY SA BASURAHAN AY ANAK PALA NG PANADERO

Sa gilid ng isang lumang panaderya sa bayan ng San Pedro, araw-araw may batang lalaki na nag-aabang pagsapit ng dapithapon. Marumi ang suot, butas-butas ang tsinelas, at lagi’t laging may dala-dalang lumang supot na plastik. Siya si Nico, isang sampung taong gulang na batang pulubi. Madalas siyang makita ng mga tao, nangingilak ng tira-tirang tinapay sa basurahan ng Panaderya ni Mang Ernesto, isang kilalang panaderya sa lugar.

Bata pa lang si Nico, sanay na siya sa hirap. Hindi niya kilala ang kanyang mga magulang. Lumaki siya sa ampunan, ngunit tumakas dahil sa gutom at pananakit ng ilang mas matatandang bata. Simula noon, lansangan ang naging tahanan niya. Ang mga basurahan, naging kusina niya.

Isang hapon, habang papalubog ang araw, nakita siyang muli ni Mang Ernesto, ang may-ari ng panaderya. Nakita niya ang batang nagkakalkal ng basurahan sa tabi ng bakod, hinahanap ang mga tinapay na itinapon ng mga trabahador. Napakunot ang noo ni Mang Ernesto.

“Hoy, bata! Anong ginagawa mo riyan?” sigaw niya.

Napatigil si Nico, nanginginig at nangingilid ang luha.

“Pasensya na po… gutom lang po ako. Kukunin ko lang po ‘yung mga hindi niyo na kailangan.”

Imbes na magalit, napahinto si Mang Ernesto. May kung anong kirot sa dibdib niya. Ang boses ng bata, parang pamilyar. Ang mga mata nito, parang may nakita siyang ganoong mga mata noon, matagal na. Lumapit siya at tinanong,

“Anong pangalan mo, iho?”

“Nico po…” sagot ng bata, mahina.

“Ilang taon ka na?”

“Sampu po. Sabi ng tagasilong sa amin, iniwan daw ako sa simbahan noong sanggol pa lang.”

Parang may humaplos sa dibdib ni Mang Ernesto. Sampung taon na rin mula nang iwan niya ang kanyang kasintahan noon, isang babaeng nagngangalang Lina, dahil sa kahirapan. Hindi niya natulungan ang babae nang mabuntis ito. Takot siya noon, takot sa responsibilidad, kaya tumakas siya at naglayas papuntang Maynila. Doon siya nagsimula muli, hanggang sa nakapagtayo ng sariling panaderya. Pero gabi-gabi, hindi siya tinantanan ng konsensya.

Kinabukasan, inabangan niya ulit ang batang pulubi. At gaya ng dati, dumating ito. Pero ngayon, imbes na itaboy, tinawag niya ito papasok.

“Huwag ka na sa basurahan kumuha. Eto, kumuha ka ng bagong tinapay. Libre.”

Napangiti si Nico, ang unang ngiti na nakita ni Mang Ernesto mula sa kanya. Mula noon, gabi-gabi siyang pinapakain ng panadero. Naging parang anak na rin niya ito. Tinuruan niya kung paano maghalo ng harina, magpaalsa ng tinapay, at magbilang ng sukli.

Isang gabi, habang nag-uusap sila, napansin ni Mang Ernesto ang suot ng bata, isang luma at punit na pulang tela sa kanyang bulsa.

“Saan mo nakuha ‘yan?” tanong niya.

“Sabi ng tagasilong, ito lang daw ang naiwan sa akin noong iniwan ako sa simbahan. Nakasulat pa nga sa sulok oh ‘E.M.’ hindi ko lang alam ibig sabihin.”

Napatigil si Mang Ernesto. Nanlaki ang kanyang mga mata. “E.M.” ang mga inisyal ng pangalan niya. Ernesto Manalo.

Nanginig ang kamay niya. Hindi siya makapagsalita.

“Bata…” bulong niya, “ako ang… ako ang tatay mo.”

Hindi agad naniwala si Nico. Pero nang ilabas ni Mang Ernesto ang isang lumang litrato, larawan niya noong kabataan kasama ang isang buntis na si Lina, doon na bumagsak ang luha ng bata.

Nagyakapan silang mag-ama, umiiyak pareho. Lahat ng taon ng gutom, pangungulila, at kasalanan ay parang biglang bumuhos sa sandaling iyon.

Mula noon, hindi na muling kumain si Nico ng tinapay mula sa basurahan. Siya na mismo ang nagtitinda sa panaderya, kasama ang ama niyang minsan ay tumalikod sa kanya. Araw-araw, pinapaalala ni Mang Ernesto sa sarili na may mga kasalanan tayong hindi kayang takasan, gaano man natin subukang kalimutan.

Ang kasalanan ng nakaraan ay babalik sa oras na di mo inaasahan. Walang kasalanang natatabunan ng panahon. Ngunit sa halip na takbuhan ito, dapat itong harapin, sapagkat sa pagharap lamang natin sa nakaraan, doon nagsisimula ang tunay na kapatawaran at pagbabago.