Sa maliit na barangay sa Baguio City, nakatira si Maria, isang dalagang tatlumpung taong gulang, tahimik, masipag, at palaging nakasuot ng lumang damit. Nagtatrabaho siya bilang tagapangalaga ng mga matatanda. Sa simpleng buhay niya, sanay na siyang walang umaalala sa kanya—ulila siya mula bata pa lamang, pinalaki sa ampunan, at pagkatapos ay namuhay mag-isa.
Isang araw, tinawagan siya ng barangay health center:
“Maria, may matandang lalaki rito sa dulo ng kalsada. Walang kamag-anak. Baka gusto mong alagaan, may kaunting bayad.”
Walang pag-aalinlangan, pumayag siya.
Dinala siya sa isang lumang bahay na yari sa kahoy, malapit sa bundok. Doon niya nakilala si Mang Ernesto, isang lalaking payat, mahina, at may sakit sa baga. Mayroon itong malamig na tingin, ngunit sa likod ng bawat ubo at paghinga, may kalungkutan.
Sa unang linggo, tahimik lang si Maria. Nililinis niya ang bahay, nilulutuan si Mang Ernesto, at binabantayan ito sa gabi. Kapag tinatanong niya ng kahit ano, laging maikli ang sagot nito.
“Salamat,” sabi lang ng matanda.
Ngunit sa bawat araw na lumilipas, unti-unting nagiging malambot ang kanyang mga mata kapag tinitingnan si Maria.
Isang gabi, habang umuulan nang malakas, tinanong ni Maria,
“Mang Ernesto, bakit mag-isa kayo rito?”
Tahimik ito nang ilang sandali bago sumagot,
“May anak ako noon… babae. Kinuha ng ina niya at hindi ko na muling nakita. Siguro galit na siya sa akin hanggang ngayon.”
Tumigil ang oras sa puso ni Maria. Parang may malamig na hangin na dumampi sa kanyang balat. Hindi niya alam kung bakit, pero mula noon, nag-iba ang turing niya kay Mang Ernesto—parang may koneksyon na hindi niya maipaliwanag.
Lumipas ang mga buwan. Naging parang mag-ama sila. Tuwing umaga, sabay silang nagkakape. Tuwing gabi, sabay nagdarasal. At sa bawat ngiti ni Mang Ernesto, ramdam ni Maria na unti-unti nitong nabubuo muli ang puso.
Ngunit isang araw, habang naglilinis ng lumang aparador, may natagpuan si Maria—isang lumang larawan ng sanggol at isang birth certificate na natuyo na sa tagal. Nakalagay doon ang pangalan:
Maria Dela Cruz Ernesto.
Ang pangalan niya.
Nanginginig ang mga kamay niya. Tumakbo siya sa labas ng bahay, humihinga nang mabilis. Nang bumalik siya, umiiyak na siya.
“Mang Ernesto… ako po ‘yung anak na hinahanap ninyo.”
Hindi agad nakaimik ang matanda. Nang mahulog ang baso sa kamay niya, napaiyak ito, niyakap si Maria ng mahigpit, at sa gitna ng ulan sa bubong, narinig lang ang kanyang boses:
“Anak… patawarin mo ako. Hinanap kita sa bawat lungsod. Akala ko wala ka na.”
Magdamag silang magkasama. Sa unang pagkakataon, naramdaman ni Maria kung ano ang ibig sabihin ng “tahanan.” Hindi sa bahay, kundi sa mga bisig na handang magpatawad at magmahal.
Ngunit ilang linggo matapos iyon, lalong humina si Mang Ernesto.
“Anak… kung sakaling mawala ako, ipagpatuloy mo lang ang kabutihan. Huwag mong hayaang manlumo ka.”
At iyon ang huling mga salita nito.
Namatay si Mang Ernesto isang umaga ng Disyembre, habang yakap ni Maria ang kamay nito. Hindi siya umiyak nang malakas. Sa halip, ngumiti siya habang lumuluha.
“Salamat, Tay. Sa wakas, natagpuan ko kayo.”
Pagkalipas ng ilang taon, binuksan ni Maria ang isang maliit na bahay-ampon sa parehong barangay, pinangalanang “Tahanan ni Ernesto.” Dito niya inaalagaan ang mga bata at matatandang walang pamilya—dahil alam niyang walang mas masakit pa kaysa lumaking walang yakap ng isang magulang.
Ang kwento ni Maria ay kumalat sa buong bayan. Marami ang naiyak, ngunit mas marami ang natutong magmahal muli.
At sa bawat gabi, kapag tahimik na, tinitingnan ni Maria ang langit at binubulong:
“Tay, natutupad ko na po ang pangarap n’yo.”
